Przyjęte przez 66. Zgromadzenie Ogólne WMA, Moskwa, Rosja, październik 2015

PREAMBUŁA

dobrostan (well-being) lekarzy odnosi się do optymalizacji wszystkich czynnikówmających wpływ na biologiczny, psychologiczny i społeczny stan zdrowia i zapobieganie lub leczenie ostrych lub chronicznych chorób jakich doświadczają lekarze, a zwłaszcza zaburzeń psychicznych, niepełnosprawności i urazów, będących następstwem zagrożeń w pracy, stresu i wypalenia zawodowego.

Well-being lekarzy może mieć pozytywny wpływ na opiekę nad pacjentem, lecz potrzebne są dalsze badania w tej sprawie.
Branża lekarska powinna zachęcać i wspierać dalsze badania nad stanem zdrowia lekarzy.

Dotychczasowe rezultaty powinny być wdrożone w politykę, oraz praktykę well- being. Ponieważ lekarze wydają się mieć nawyki zdrowotne, ważne jest by uwypuklić fakt, że ich stan zdrowia jest sposobem na poprawienie stanu zdrowia całej populacji.

Lekarze i studenci medycyny na wszystkich szczeblach kariery narażeni są w pracy na działanie zarówno pozytywnych doświadczeń jak i różnego rodzaju czynników stresujących, oraz na urazy.
Branża medyczna powinna starać się zidentyfikować i zrewidować strategię, oraz działania, które przyczyniają się do tych czynników stresujących, i współpracować z NMA (National Medical Association) w celu rozwinięcia strategii i działań, które będą miały zadanie ochronne.

Tak jak wszyscy ludzie, lekarze doświadczają chorób, mają zobowiązania rodzinne i inne obowiązki pozazawodowe, które powinny być brane pod uwagę.

Przyczyną zwłoki w szukaniu pomocy przez lekarzy jest ich niepokój dotyczący zachowania poufności, a także tego, że czuliby się nieswojo w roli pacjenta.
Mają poczucie odpowiedzialności w stosunku do swoich pacjentów i są wyczuleni na zewnętrzne oczekiwania co do swojego zdrowia.
Dlatego lekarze musza być pewni, że będą mieli zachowane prawo do poufności tak jak inni pacjenci, gdy będą szukać pomocy i poddawać się leczeniu.

System opieki zdrowotnej będzie być może potrzebował specjalnych ustaleń dotyczących opieki nad lekarzami-pacjentami, w celu utrzymania obowiązku zachowania prywatności i poufności.
Profilaktyka, wczesna pomoc i interwencja powinny być dostępne niezależnie od wszelkich działań dyscyplinarnych.

ZAGROŻENIA, BARIERY I MOŻLIWOŚCI DLA WELL-BEING LEKARZY

Rola zawodowa i oczekiwania

Zawód lekarza często przyciąga jednostki zmotywowane i z silnym poczuciem obowiązku.
Pozytywnie zakończone, długie i intensywne studia, często powodują, że lekarze darzeni są dużym szacunkiem i obarczani dużą odpowiedzialnością w społecznościach.

Wraz z wielkim szacunkiem i odpowiedzialnością lekarze są poddawani ogromnym oczekiwaniom ze strony pacjentów i społeczeństwa.

Oczekiwania te powodują, że priorytetem staje się opieka nad innymi przed troską o siebie, oraz powstanie poczucia winy i egoizmu, gdy zajmują się własnym dobrostanem.
Pomiędzy profilaktyczną opieką lekarzy i pacjentów jest związek bezpośredni.

Związek ten powinien zachęcić system opieki zdrowotnej do lepszego wsparcia i oceny wpływu poprawy stanu zdrowia lekarzy i studentów medycyny na pacjentów.

 Środowisko pracy

Warunki pracy, zwłaszcza obciążenie pracą i ilość godzin pracy wpływają na motywację lekarzy, satysfakcję z pracy, życie osobiste i higienę psychiczną w trakcie ich kariery zawodowej.

Lekarze są często postrzegani jako odporni na urazy i choroby, gdy zajmują się pacjentami, dlatego więc programy dotyczące bezpieczeństwa i ochrony zdrowia w miejscu pracy mogą zostać przeoczone.

Lekarze, którzy są zatrudniani przez małe organizacje, lub którzy działają na bazie samozatrudnienia mogą być nawet bardziej zagrożeni chorobami zawodowymi i mogą nie mieć dostępu do programów bezpieczeństwa i ochrony zdrowia, dostarczanych przez większe instytucje opieki zdrowotnej.

Jako konsekwencje wypełniania obowiązków zawodowych, lekarze i lekarze kształcący się podyplomowo często stają przed wyzwaniem emocjonalnym i traumatycznymi sytuacjami takimi jak cierpienie, obrażenia i śmierć pacjentów.

Lekarze mogą też być poddani zagrożeniom fizycznym takim jak promieniowanie, hałas, nieodpowiednie przystosowanie miejsca pracy, oraz zagrożenia biologiczne takie jak HIV, gruźlica i żółtaczka.

Niektóre systemy opieki zdrowotnej mogą pogłębiać stres ze względu na hierarchię w ramach ich struktury i konkurencję.

Lekarze na studiach doktoranckich i studenci medycyny mogą być ofiarami molestowania i dyskryminacji w trakcie studiów medycznych.

Ze względu na ich pozycję w hierarchii medycznej, mogą czuć się bezsilni aby przeciwstawić się tym zjawiskom.

Niezależność lekarza jest jednym z najmocniejszych prognostyków jego satysfakcji.

Rosnąca zewnętrzna presja przepisów, taka jak nadmierne akcentowanie oszczędności kosztów i obawy dotyczące konsekwencji zgłaszania błędów lekarskich mogą niewłaściwie wpływać na proces decyzyjny lekarzy i zmniejszać ich niezależność.

Choroby

Chociaż specjaliści wiedzą, że lepiej jest wcześniej rozpoznać chorobę i leczyć ją, lekarze często są mistrzami w ukrywaniu swoich chorób i mogą funkcjonować bez szukania pomocy, aż do momentu gdy nie będą w stanie wykonywać swoich obowiązków.

Istnieje wiele potencjalnych przeszkód dla chorego lekarza szukającego opieki medycznej: odmowa, problem poufności, awersja do roli pacjenta, zakres praktyki, strach przed postępowaniem dyscyplinarnym, potencjalna utrata przywilejów, utrata wynagrodzenia płatnego za wykonaną pracę, oraz wprawa w niesieniu pomocy samemu sobie.

Ze względu na te przeszkody, lekarze często niechętnie sami kierują się lub kierują swoich kolegów na leczenie.

Choroby mogą dotyczyć problemów behawioralnych i związanych ze zdrowiem psychicznym, wypalenia zawodowego, komunikacji w relacjach interpersonalnych, problemów fizycznych i zaburzeń funkcji ruchowych oraz zaburzeń związanych z używaniem substancji psychoaktywnych.

Te choroby i problemy mogą się nakładać i występować przez całe ich życie zawodowe od momentu skończenia studiów do emerytury.

Ważne jest by została uwzględniona ciągłość well-being lekarzy, zaczynając od optymalnego stanu zdrowia, poprzez lekkie choroby, do chorób powodujących stały uszczerbek na zdrowiu.

Uzależnienie od substancji psychoaktywnych może zakłócić życie prywatne lekarza i może również znacząco wpłynąć na jego zdolność leczenia pacjentów.
Łatwy dostęp do leków może mieć wpływ na ryzyko uzależnienia się lekarzy od „dopalaczy” i wypisywanie sobie samym recept na leki.

Pomoc zastosowana przed wystąpieniem problemów w miejscu pracy chroni lekarzy, ich doświadczenie zawodowe i ich pacjentów.

Zintensyfikowana promocja zdrowia, strategie profilaktyki i wcześniejsze interwencje mogą pomóc w ograniczeniu zakresu chorób psychicznych i somatycznych, oraz pomóc w redukowaniu ilości występowania samobójstw wśród lekarzy, lekarzy kształcących się podyplomowo, oraz studentów medycyny.

opracowanie: dr n. med. Katarzyna Pardela